Dieuwke gaat elke week op pad langs een van onze streekboeren. Deze week Sparkberry uit Burgum
Aflevering 40
Henk en Jan Vonk
5 juli 2021
In de Friese Wouden, achter Burgum ligt de blauwebessenkwekerij ‘Sparkberry’ van Jan Vonk en zijn zoon Henk. Tijdens het bessenseizoen brengen ze zelf wekelijks hun blauwe bessen bij ons in Leek. Het was er nog nooit van gekomen om de heren zelf op te zoeken, maar als Jan mij belt om te vertellen dat ze weer los kunnen met een nieuw bessenseizoen maken we direct een afspraak.
Achterin ‘de gezondste snoepwinkel’ op het erf van de kwekerij, zitten Jan en Henk samen aan tafel vers fruit te sorteren. Als antwoord op de vraag of het altijd zo gezellig gaat tussen die twee beginnen ze beide te lachen. “Aan het eind van het seizoen gaat dat niet altijd helemaal goed, dan hebben we maandenlang 12 uur per dag gewerkt en schieten we wel eens naar elkaar uit. Dat hoort erbij, de volgende morgen zijn we het weer vergeten” zegt Henk. Grote mannen met een klein hart. Als het over hun bessen en de kwekerij gaat, beginnen ze te glunderen en vertellen ze beide vol trots.
De passie voor het telen van fruit is van vader op zoon overgewaaid, sinds 2018 runnen ze samen de kwekerij die Jan in 2006 begonnen is. Hij raakte geïnspireerd door het gezonde voedzame besje en besloot naast zijn bedrijf met mestkalveren een perceel met blauwe bessenstruiken aan te planten. Die bleken het goed te doen op de zandgrond van het Friese woud. Met twee bedrijven was er altijd heel veel werk te doen, als het lichaam van Jan aangeeft dat hij echt te hard aan het werk is geweest besluit hij afstand te doen van de kalveren en zich volledig op de bessenkwekerij te richten. “In het seizoen, als de bessen rijp zijn, moeten we nog altijd keihard werken. In de wintermaanden ook, er moet gesnoeid worden en alle onderhoudsklussen waar we in de zomer niet aan toe komen moeten worden ingehaald. Maar wel kunnen we tijdens die maanden onze eigen tijd indelen en een week op vakantie als we willen.”
Inmiddels staan er op het land van Jan en Henk zo’n 17.000 struiken op 4 hectare. In 2019 hebben ze een kas gebouwd en er nieuwe bessenstruiken in gepland zodat het seizoen naar voren kan worden gehaald. Daar plukken de heren en hun klanten nu al letterlijk de vruchten van. De eerste bessen uit de kas zijn weken eerder rijp. Sinds twee jaar wordt er langer doorgeplukt, zodat een deel van de bessen aan het eind van het seizoen kan worden ingevroren. Als de zomer verder doorzet beginnen ook de kersen, pruimen, kruis- en zwarte aalbessen rijp te worden. Waar ze ook goed in zijn in Burgum is het verwerken van al dat fruit. De vruchten die niet worden verkocht of beschadigd zijn, worden verwerkt tot de lekkerste jammetjes, sappen en siropen. Ook buiten het seizoen vindt het fruit uit Burgum zo hun weg naar de klant. Fantastisch toch dat we op deze manier bijna het hele seizoen bessen uit Friesland kunnen eten en dat ze niet uit het buitenland gehaald hoeven te worden.
Jan neemt mij mee voor een ronde langs de percelen met bessenstruiken, er vliegen bijen en hommels rond voor de bestuiving. Ik zie libellen vliegen en er schieten hazen weg tussen de struiken. Het is een warme zomerse dag, dat helpt mee, maar anders is het ook een paradijsje hier. Samen rijden we naar de boerderij verderop, hier is de nieuwe kas gebouwd waarin de takken van de bessenstruiken krom hangen vanwege de enorme grote rijpe bessen die eraan zitten. “Je probeert wat met zo’n kas” vertelt Jan, “maar dat we twee jaar later al zoveel bessen konden plukken hadden we niet durven hopen.”
Op deze plek vinden we ook, in de luwte tussen de oude stallen, de kersenbomen die ze vorig jaar hebben gekocht van een collega fruitteler. Ze slaan goed aan en zitten vol mooie ronde kersen die hangen te wachten tot ze rood kleuren en geplukt kunnen worden. Er is hier veel werk te doen deze zomer, dat zie ik wel. Samen met het vaste team werknemers die straks aansluiten om te komen plukken, kunnen ze heel veel klanten weer voorzien van heerlijk vers fruit de komende maanden.
Wat is toch het geheim van die smaakvolle bessen uit Burgum? “Als bessen uit het buitenland worden gehaald worden ze eerder geplukt. Ze zijn dan wel mooi van kleur maar hebben nog niet genoeg suikers aangemaakt om echt lekker te zijn. Wij plukken het fruit als het rijp is. Pas dan kun je ze echt snoepjes noemen” aldus Jan.
Ik liet me wel eens verleiden in de supermarkt tot het kopen van een bakje blauwe bessen, meestal gaan die bij ons door de yoghurt en de kinderen krijgen ze mee naar school. Het kwam voor dat ik de fruitbakjes terugkreeg zonder dat ze ervan gegeten hadden. De bessen uit Burgum vinden echter altijd gretig aftrek, ‘die zijn wél lekker mama’ roepen mijn jongens.
Vraag het de (Streek)Boer
Waarom zijn er niet elke week blauwe bessen via de streekboer te krijgen? Ik heb ze een paar weken besteld maar de laatste weken zie ik ze niet meer in de webshop?
Door het koude en natte voorjaar zijn de bessen die buiten groeien laat rijp dit jaar. De eerste bessen van dit seizoen hebben we geplukt in onze nieuwe kas. Helaas is de kas leeggeplukt en lieten de bessen buiten nog even op zich wachten. Gelukkig kunnen we deze week weer bessen leveren.
Hoe komen jullie aan personeel?
We hebben al jaren een vast team van Poolse medewerkers die in de zomermaanden komen plukken. Sparkberry is ‘On the way tot PlanetProof’ en ‘GlobalG.A.P. GRASP’ gecertificeerd. Deze laatste certificering staat onder andere voor borging van goede arbeidsomstandigheden en loonadministratie. We werven zelf nieuw personeel of onze vaste medewerkers nemen mensen mee die graag bij ons komen werken.
Bekijk het assortiment van Sparkberry
