Het verhaal van Streekboeren Jolanda en Martin, en met name de passie waarmee ze over hun biologisch melkveebedrijf in Winsum spraken, inspireerde mij enorm vorige week. In onze reeks over biologische versus gangbare landbouw had ik het idee om de ene week een biologische Streekboer uit een bepaalde productgroep uit te nodigen en een week later een gangbare Streekboer uit dezelfde productgroep. Vorige week hebben we biologische zuivel gehad, deze week was het dus de beurt aan de gangbare zuivel.
Met enige aarzeling benaderde ik Geertje Berga van Zuivelboerderij Westerleane. Ik zie Geertje vaak en toch vroeg ik me eerlijk gezegd af of ze het vreemd zou vinden dat ik haar – als gangbare boer – wilde interviewen over gangbaar versus biologisch. Dat een dergelijk mooi en ontroerend verhaal volgde had ik niet verwacht…
In het interview met Geertje wilde ik het niet direct over de tegenstelling gangbaar versus bio hebben. Het doel van deze reeks is immers niet om gangbaar tegenover biologische landbouw te zetten maar om bewustzijn en begrip te creëren. Daarom vroeg ik Geertje in eerste instantie naar haar missie en visie als melkveehouder die (een deel van) de zuivel zelf aan huis verwerkt. Een lang antwoord volgde…
“Geertje, wat is je missie en je visie voor jullie bedrijf?”
Mijn man Bart is 1999 in de maatschap van zijn ouders gestapt. In 2004 heeft hij het gangbare melkveebedrijf overgenomen. Samen gingen we verder op de toer van mijn schoonouders: je zorgde goed voor je dieren zoals je van je ouders geleerd had, de melk die de koeien produceerden werd standaard opgehaald door de melkfabriek en elke maand was je weer blij als de verloning voor de geleverde melk weer werd bijgeschreven op je rekening. Melk was melk en de blik was gericht op de koeien: zo werd je immers opgevoed en
in de jaren 50, 60, 70, 80 was dat ook goed. Vandaag de dag leven we echter in een ander tijdperk: een tijdperk waarin we ons niet zozeer meer moeten richten op kwantiteit maar te meer op kwaliteit en duurzaamheid.
Ik ben geen boerendochter
Ik kom niet uit een boerenfamilie. Hierdoor kijk ik anders naar het boerenleven dan mijn man. Ik vind het – net als veel burgers – raar om dikke tractors met gifspuiten over akkers te zien rijden. Dit levert discussies op bij ons aan tafel: Bart die – vanuit het boerenperspectief en vanuit hetgeen hij heeft meegekregen van zijn ouders – uitlegt wat boeren doen en ik die vanuit een rol als ‘onwetende’ consument hier vragen over stel.
De echte omslag kwam echter toen ik zelf ging zuivelen
Toen we begonnen met het zelf zuivelen van onze melk, kwamen we er achter dat we nog zoveel niet wisten. Melk is zo’n puur product. Ik was me er totaal niet bewust van dat het zuivel dat in de supermarkten ligt helemaal niet meer puur is. De belangrijke (lees: geld opleverende) en waardevolle bestanddelen worden uit de melk gehaald en goedkope palmolie, verscheept vanuit China, wordt erin gestopt. Ik vind dit onbegrijpelijk. Tegelijkertijd zijn we ons er van bewust dat de meeste consumenten dit ook niet weten. Zij hebben, net als wij, een eye-opener nodig om hier achter te komen. Voor ons was dit dus het zelf gaan zuivelen.
Maar biologisch zijn jullie niet?
Nee, klopt. Sowieso kunnen we niet in één keer omschakelen; dat is een traject waar een aantal jaren overheen gaat. Maar voor ons is het ook geen noodzaak. We zitten nu – samen met de meeste andere aan De Streekboer leverende zuivelboeren – in een verduurzamingstraject dat de bodemgesteldheid als uitgangspunt neemt voor een zo duurzaam mogelijk bedrijf. Het idee is dat de bodemgesteldheid aan de basis ligt van een gezond en duurzaam bedrijf. Er is een grondmonster op ons bedrijf genomen en aan de hand daarvan werken we toe naar een gezondere bodem. Ons doel is voornamelijk om meer wormen in de grond te krijgen. Dit (zie onderstaand filmpje) is wat je wilt en je bodem gezond houdt. En een gezonde bodem = goed gras voor de koeien = goede en lekkere melk voor ons.
Wat doen jullie verder aan verduurzaming?
Het afgelopen jaar hebben we bijvoorbeeld het gebruik van kunstmest afgebouwd. Ook zijn we begonnen met het zaaien van een bloemen- en kruidenrijke grasweide en slootswal. Dit te bevordering van de biodiversiteit. Bart maakt ook zijn eigen bokashi (Japans voor goed gefermenteerd organisch afval, red.). Dit zorgt weer voor beter bodemleven. Daarnaast zijn er gesprekken over zonnepanelen en lopen onze koeien buiten.
Voor ons is het van belang dat we ons verhaal kunnen vertellen. Dan begrijpen mensen die keuzes die we maken. Ik begrijp heel goed dat mensen hun melk en andere producten bij de supermarkt kopen. Dat deed ik vroeger ook. En ook ik ging er vanuit dat het puur en eerlijk is. Tot het moment dat ik er mee werd geconfronteerd dat het niet zo is. Juist omdat we het niet van jongs af aan hebben meegekregen en het bewustwordingstraject zelf hebben meegemaakt, snappen we de consument die naar de supermarkt gaat heel goed maar zijn we ook des te meer gemotiveerd om hen ons verhaal te vertellen. Daarom ben ik ook heel blij dat we nu een grotere eigen winkel bij de boerderij krijgen en afhaalpunt mogen zijn van De Streekboer. Hoe meer mensen op het erf, hoe beter!
Dankjewel Geertje
Ik had al veel respect voor Geertje maar na dit interview heb ik dat nog meer. Een bedrijf runnen omdat je vanuit de grond van je hart weet dat je dit moet doen. Het klinkt me niet alleen heel bekend in de oren – met De Streekboer doen we immers hetzelfde – maar dat zijn ook de mensen waarmee je het liefste samenwerkt. Geertje verkoopt niet alleen zuivel maar ook een verhaal. Een verhaal waarin velen zich zullen herkennen: namelijk een verhaal dat begon bij een standaard manier van produceren en consumeren, gevolgd door een moment van besef dat het anders moet en een daar op volgende zoektocht hoe het beter kan. Ik denk dat iedereen die bezig is met eerlijker en duurzamer consumeren zich daarin kan herkennen.
Dank Geertje! Heb je nog vragen voor Geertje en Bart? Laat het me weten! Ook ben ik heel erg benieuwd naar welk moment jou deed beseffen dat je ‘het’ anders wilde doen. Wil je dat ook met me delen? Schrijf je hier in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Groet,
Sandra
Oprichter De Streekboer
Hoi! Ik ben Sandra – oprichter van De Streekboer – en het is mijn missie om zoveel mogelijk mensen aan lokaal voedsel te krijgen. Waarom? Omdat het gezonder en eerlijker is voor iedereen. Bovendien durf ik te beweren dat je er veel gelukkiger van wordt. Daarom vertel ik wekelijks over lokale boeren, producten en alles wat mij raakt over ons voedselsysteem. Lees jij mee?
